چند راهکار ساده برای برخورد با لجبازی کودکان

نحوه صحیح برخورد با لجبازی کودکان امروزه به چالشی اساسی برای والدین تبدیل شده است. انجام کارهای روزمره مانند حمام کردن، غذا خوردن و حتی خوابیدن هنگام داشتن کودک لجباز تبدیل به نبردی واقعی می‌شود که معمولاً یک پیروز دارد. قصه‌گو در این مقاله قصد دارد با نشان دادن نحوه برخورد با کودکان لجباز امکان نبردی برد برد را برای شما و فرزندتان به وجود آورد.

هنگام برخورد با لجبازی کودکان چه کنیم؟

هنگام لجبازی کودکان به‌هیچ‌عنوان امرونهی نکنید. بهترین راه برای مقابله با این رفتار این است که به او نشان دهید که رفتارش مؤثر نیست. معمولاً این رفتار در کودک اول خانواده بیشتر دیده می‌شود و دلیل اصلی آن کنترل زیاد والدین بر رفتار اولین فرزند است. در سنین ۲ تا ۳ سالگی کودک کم‌کم متوجه می‌شود که رفتار انسان‌ها بر یکدیگر اثر می‌گذارد پس با لجبازی کردن و بدون هیچ نیت بدی سعی می‌کند واکنش اطرافیان را بررسی کند.

در این بخش ابتدا با معرفی خصوصیات رفتاری این کودکان به شما کمک می‌کنیم تا این رفتار را ریشه‌یابی، تحلیل و شناسایی کنید و سپس روش‌های مؤثر برای برخورد با کودکان لجباز را شرح خواهیم داد.

خصوصیات اخلاقی کودک لجباز و عصبی

در بسیاری از مواقع کودکان لجباز را با کودکان بااراده و مصمم اشتباه می‌گیرند زیرا هر ۲ گروه بر روی تصمیماتشان پافشاری می‌کنند و می‌خواهند به نتیجه‌ی مطلوب برسند. کودکان بااراده معمولاً بسیار باهوش و خلاق هستند، سؤالات زیادی را مطرح می‌کنند و پشتکار فراوانی دارند. اما کودک لجباز و عصبی همیشه می‌خواهد حرف خود را به کرسی بنشاند، آماده شنیدن سخنان شما نیست و کلاً ساز مخالف می‌زند. پیش از هر اقدام و یا برخوردی خوب است که اول مطمئن شوید که رفتار نامناسب کودک ناشی از چیست زیرا هنگام برخورد با لجبازی کودکان باید بسیار هوشمندانه عمل کنید.

در زیر چند ویژگی شخصیتی که کودکان لجباز از خود بروز می‌دهند را بیان می‌کنیم.

• به دلیل اینکه کودکان لجباز نیاز شدیدی به شنیده شدن از طرف اطرافیان دارند، اغلب اوقات تلاش می‌کنند به هر نحوی توجه شما را جلب کنند.
• به هر نحوی تلاش می‌کنند مستقل باشند.
• به‌شدت به انجام کاری که دوست دارند متعهدند.
• درست است که بعضی از اوقات کودکان باعث عصبانیت والدین می‌شوند اما لجبازی کودکان موجب می‌شود که این رفتار اغلب اوقات تکرار شود.
• لجبازی در کودکان موجب می‌شود که در بسیاری از مواقع حرکات رئیس مآبانه انجام دهند.
• آن‌ها دوست دارند کارها را به شیوه دلخواه خودشان انجام دهند.

روش های موثر برای برخورد با کودکان لجباز

برخورد با لجبازی کودکان نیاز به صبر و حوصله زیادی دارد زیرا شما باید الگوی رفتاری فرزند خود را با دقت مشاهده، درک و تحلیل کنید.

به طور فعالانه به سخنان فرزندتان گوش دهید.

ارتباطات مانند یک مسیر رفت و برگشتی است، اگر می‌خواهید فرزندتان به حرف‌های شما گوش کند باید اول به‌طور فعال و با هوشیاری کامل به حرف‌های او گوش کرده و با او همدلی کنید. 
این کودکان اگر احساس کنند که شنیده نمی‌شوند، عصبی و سرکش می‌شوند. هنگام برخورد با لجبازی کودکان دقت کنید که چه چیزی باعث این موضوع شده و سعی کنید مکالمه‌ای پیرامون همان موضوع با کودک داشته باشید.
به طور مثال اگر کودک شما از غذا خوردن سر باز میزند، با ایجاد گفتگویی سالم تلاش کنید دلیل این موضوع را بفهمید، شاید کودک شما دل‌درد دارد و یا اصلاً گرسنه‌اش نیست. به‌هیچ‌عنوان به‌صورت حق‌به‌جانب با او صحبت نکنید و سعی کنید با حفظ آرامش و صبوری مکالمه را پیش ببرید.

دادن حق انتخاب به کودکان راهی برای برخورد با لجبازی کودکان است.

کودکان نیز مانند بزرگ‌سالان در مورد موضوعات نظر خاص خودشان را دارند و دوست ندارند به آن‌ها امرونهی شود. به‌طور مثال اگر شما بخواهید به زور کودک خود را در ساعت ۹ شب به رختخواب بفرستید احتمالاً جنگی تمام‌عیار میان شما و فرزندتان رخ خواهد داد. سعی کنید به‌جای امرونهی کردن کودک، به او حق انتخاب بدهید. به‌جای اینکه به او بگویید که باید تا یک ربع دیگر در رختخواب باشد و باید همین‌الان از بازی دست بکشد، از او بخواهید تا بین ۲ داستان مختلف یکی را برای قصه‌ در شب انتخاب کند. 

اگر او همچنان اصرار داشت که بازی را ادامه دهد و گفت که نمی‌خواهد به رختخواب برود به او بگویید که این جزو انتخاب‌های او نیست. با تکرار چندباره این موضوع بالاخره کودک شما نرم می‌شود و بین داستان‌ها یکی را انتخاب می‌کند.انتخاب‌هایی که جلوی کودک قرار می‌دهید نیز باید بسیار هوشمندانه باشند. به‌طور مثال اگر کودک شما همیشه برای لباس پوشیدن لجبازی می‌کند، باید ابتدا چند دست لباس را انتخاب کرده، روی تخت او قرار دهید و از او بخواهید بین آن‌ها یکی را انتخاب کند. وقتی از کودک می‌خواهید که از بین کل لباس‌های موجود در کمد یکی را انتخاب کند، او را سردرگم می‌کنید.

همیشه آرامش خود را حفظ کنید.

اگر هنگام برخورد با لجبازی کودکان شما نیز شروع به داد زدن کنید، جنگ تمام‌عیار گفته‌شده در بالا رخ می‌دهد و به هیچ نتیجه‌ی مشخصی نیز نمی‌رسید. همیشه در این مواقع آرامش خود را حفظ کرده و گفتگو را به سمتی پیش ببرید که درنهایت به نتیجه برسید. با حفظ آرامش خود به کودک یاد بدهید که باید دست از این رفتار اشتباه بردارد و رفتار مناسب را از خودش نشان بدهد. با فرزندتان در خانه ورزش کنید یا به موسیقی آرامش‌بخش گوش دهید. این قبیل کارها به‌صورت غیرمستقیم روی رفتار کودک و حتی خود شما تأثیر می‌گذارد و برایتان آرامش و شادی را به ارمغان می‌آورد.

به کودک خود احترام بگذارید و با او همراهی کنید.

احترام نیز مانند ارتباطات یک مسیر رفت و برگشتی است، اگر شما به فرزندتان احترام بگذارید او نیز به شما احترام می‌گذارد. هنگام برخورد با لجبازی کودکان به‌هیچ‌عنوان سعی نکنید چیزی را بر او تحمیل کنید. این کودکان بسیار حساس‌اند و به تک‌تک رفتارهای شما توجه می‌کنند. کودکان لجباز به‌سادگی می‌توانند هرگونه تغییر در تن صدا، زبان بدن و یا کلمات شما را متوجه شوند. در صورت هرگونه تغییر ناشی از عصبانیت و یا خشم، آن‌ها هم سرکش شده و در مقام دفاع از خود شروع به لجبازی می‌کنند. در زیر چند راهکار برای همراهی بیشتر با فرزندتان را ارائه داده‌ایم:

• به‌جای اینکه او را مجبور به انجام کاری کنید، پیشنهاد انجام گروهی کارها را مطرح کنید.
•  به‌هیچ‌عنوان به او امرونهی نکنید و سعی کنید با او همراهی کنید. به‌جای اینکه به او بگویید "باید این کار را انجام دهی" بهتر است بگویید "بیا با هم این کار رو انجام بدیم" یا "نظرت چیه این کار رو امتحان کنیم؟".
• هنگام همراهی کردن بهتر است خلاقیت به خرج دهید تا کودک جذب رفتار شما شود. برای مثال هنگام جمع‌کردن اسباب‌بازی‌ها مسابقه بگذارید تا ببینید سرعت چه کسی بیشتر است. یا خودتان شروع به جمع‌کردن اسباب‌بازی‌ها کنید و بعد از او بخواهید تا دستیار شما شود و کمکتان کند.

سعی کنید با آنها ارتباط مؤثری برقرار کنید.

وقتی به کودکان امرونهی می‌کنید و برای آن‌ها باید و نباید تعیین می‌کنند کودکان به‌جای انجام بایدها تمایل به انجام نبایدها پیدا می‌کنند. البته این رفتار فقط مختص کودکان نیست و در بزرگ‌سالان نیز دیده می‌شود. به‌طور مثال اگر از وقت خواب کودک شما گذشته و او حاضر نیست از پای تلویزیون تکان بخورد، بهترین راه این است که با او همراهی کرده و به تماشای تلویزیون بنشینید. وقتی شما به انتخاب کودک اهمیت می‌دهید او نیز پس از مدتی نرم شده و با شما راه می‌آید. با ساختن ارتباطی مؤثر با کودکان، برخورد با لجبازی کودکان به‌مراتب ساده‌تر می‌شود.

علت لجبازی او را ریشه یابی کنید.

برای اینکه علت لجبازی کودکتان را بفهمید باید از زاویه دید او به مشکل نگاه کنید. هرچه قدر شما کودک خود را بیشتر بشناسید، در آموزش و تربیت کودک موفق‌تر خواهید بود. هنگام برخورد با لجبازی کودکان به‌هیچ‌عنوان از خود ضعف نشان ندهید و سعی کنید با همدردی با کودک راه‌حلی برای رفع مشکل او پیدا کنید.

به‌طور مثال شاید علت لجبازی کودک هنگام مشق نوشتن، تعداد زیاد تکالیف و یا خستگی و کلافگی است. علت دقیق را شناسایی کرد و راه‌حلی متناسب با هرکدام ارائه دهید. اگر فرزند شما از تعداد زیاد تکالیف رنج می‌برد می‌توانید با تقسیم کردن آن‌ها به بخش‌های کوچک‌تر به او نشان دهید که می‌تواند از عهده آن‌ها بربیاید. اگر او از نوشتن تکالیف خسته شده، از او بخواهید تا دقایقی استراحت کند و یا برای زنگ تفریح تعیین کنید.

برای برخورد با لجبازی کودکان باید محیط آرامی در منزل ایجاد کنید.

کودکان بر اساس مشاهدات و تجربیاتشان یاد می‌گیرند. اگر آن‌ها ببینند که پدر و مادرشان مدام دعوا می‌کنند، از آن‌ها تقلید کرده و رفتارشان را تکرار می‌کنند. اختلافات زناشویی بین والدین می‌تواند محیط استرس‌زایی را در منزل ایجاد کند که به‌طور مستقیم روی رفتار و اخلاقیات کودک تأثیر گذار است. مطالعات نشان می‌دهند که اختلافات زناشویی منجر به تضعیف مهارت‌های اجتماعی و حتی پرخاشگری کودکان شود.

با تقویت رفتارهای مثبت با لجبازی کودکان برخورد کنید.

خیلی اوقات پیش می‌آید که والدین از لجبازی کودکان و رفتارهای نادرست آن‌ها به ستوه می‌آیند. در این مواقع آن‌ها برای برخورد با لجبازی کودکان رفتار پرخاشگرانه‌ای از خود نشان می‌دهند که همین موضوع، باعث عصبانیت و لجبازی بیشتر کودک می‌شود. هنگام لجبازی کودکان بهتر است ابتدا به رفتار خود نگاهی داشته باشید، وقتی خود شما نیز همیشه در پاسخ به سؤالات جواب نه می‌دهید، او نیز از شما تقلید کرده و این کار را تکرار می‌کند.

برای از بین بردن رفتارها و تفکرات منفی در کودکان می‌توانید از بازی بله استفاده کنید. هنگام این بازی سعی کنید سؤالاتی را مطرح کنید که فقط جواب بله داشته باشند. به‌طور مثال: تو بستنی دوست داشتی، درسته؟ یا می‌خوای فردا ببینیم دایناسورت چجوری داره توی وان شنا می‌کنه؟ با شناخت کودک خود سعی کنید سؤالاتی را مطرح کنید که همیشه جواب بله داشته باشند. با این کار به‌مرور کودک شما حس بهتری می‌گیرد و تمایل به انجام رفتارهای مثبت پیدا می‌کند.

جمع بندی  درمان لجبازی کودک

کودکان به قانون و نظم نیاز دارند تا بتوانند نتیجه کارهای خودشان را بسنجند. پیش از برخورد با لجبازی کودکان مطمئن شوید که کودکتان می‌فهمد که اگر کار اشتباهی انجام دهد از بعضی چیزها محروم خواهد شود. برای مثال می‌توانید با کم کردن زمان بازی و یا تلویزیون به کودک نشان دهید که این نتیجه کار اشتباهی است که امروز انجام داده است. بر اساس نوع مشکل و روش تربیتی خودتان می‌توانید این محرومیت‌ها را تعیین کنید. فراموش نکنید که هدف از این کار تنبیه کردن کودک نیست، فقط می‌خواهید به او نشان دهید که هر کار اشتباه عواقبی خواهد داشت.