راهنمای کتابخوانی برای نوزادان زیر 2 سال
درصورتی‌که تصمیم دارید کودکی کتاب‌خوان تربیت کنید باید از همان ماه‌های ابتدایی تلاش خود را شروع کرده و نهال علاقه‌مندی به کتاب را در وجود او پرورش دهید.
فواید کتاب خواندن برای نوزاد
والدین می‌بایست عادت به کتابخوانی را پیش از ورود فرزند اول در خود پرورش دهند زیرا کودکان از والدین و نزدیکانشان الگوبرداری می‌کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که قرارگیری کودک در محیطی که افراد کتابخوانی در آنجا قرار دارند، احتمال کتاب‌خوان شدن کودک را افزایش می‌دهد. همچنین خوب است که از بدو تولد کودک برای او کتاب بخوانید، نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که در این زمان باید متناسب با سن او، کتاب مناسب نوزاد خود را انتخاب کنید. نوزادان عاشق کتاب خواندن شما هستند زیرا هنگام این کار تمام توجه شما معطوف به او و کتاب خواندن برای اوست، به همین دلیل او این کار را خیلی بیشتر از تماشای کارتون و یا بازی با اسباب‌بازی‌هایش دوست خواهد داشت.
با خواندن کتاب مناسب برای نوزادان می‌توانید آنها را با صدا و ریتم گفتار آشنا کرده و به‌این‌ترتیب باعث تقویت مهارت کلامی آنها نیز شوید. در دانشگاه پزشکی دانشگاه براون در پراویدنس تحقیقی بر روی نوزادان ۱۸ تا ۲۵ ماهه انجام شده است. در این پژوهش کودکان را به دو دسته تقسیم کرده‌اند، والدین نیمی از آنها به‌طور مداوم و به مدت ۱ سال برای آنها کتاب خوانده‌اند و والدین دسته دوم این کار را انجام نداده‌اند. نتایج این آزمایش فهم و درک بهتر کلمات در نوزادان دسته اول را نشان داده است.
زمان به ثمر نشستن تأثیر کتابخوانی برای نوزادان به‌طور دقیق مشخص نشده است اما بسیاری از والدین معتقدند که این کار در بالا بردن توانایی کلامی کودک و اشتیاق او به یادگیری در آینده بسیار مؤثر است. شاید این سؤال برایتان مطرح شود که کتاب مناسب نوزاد را چگونه انتخاب کنیم؟ در ادامه قصد داریم راهنمایی‌های لازم برای انتخاب کتاب داستان مناسب نوزاد را بر اساس سن او به‌طور کامل شرح دهیم.
کتاب مناسب برای نوزادان از ابتدای تولد تا ۱۲ ماهگی
نوزادان زیر ۱۲ ماه را می‌توان در دو دسته صفر تا ۶ ماه و ۷ تا ۱۲ ماه دسته‌بندی کرد و برای هر دسته پیشنهادهای متفاوتی برای کتابخوانی مطرح کرد.
از بدو تولد تا ۶ ماهگی
با توجه به اینکه در ماه‌های ابتدایی بعد از تولد کودک همچنان بینایی او در حال رشد می‌باشد بهتر است کتاب‌هایی بدون متن و با تصاویر بزرگ و پررنگ انتخاب کنید. دکتر پاملا نویسنده مرکز مطالعه دانشگاه براون و استاد اطفال برای این سنین کتاب‌هایی که دارای وسایل تعاملی مانند عروسک یا اجسام برجسته می‌باشند را پیشنهاد می‌دهد. اگر تصمیم دارید کتاب‌های مناسب سنین بالاتر و یا مجلات کودکانه را برای نوزاد خود بخوانید باید به این نکته توجه داشته باشید که در این سن هدف شما نباید فهمیدن داستان یا کلمات توسط کودکتان باشد. مفهوم کتابخوانی در این سن برای نوزاد شما، صدای آهنگینتان و آغوش گرمتان است.
از ۷ تا ۱۲ ماهگی
در نیمه دوم سال اول زندگی، کودک کم‌کم شروع به فهم کلمات روزمره می‌کند، کلماتی نظیر: مامانی، بابایی، شیر، بطری، خاله و … معنادارترین کلماتی است که کودکان در این زمان درک می‌کنند. کتاب مناسب نوزاد در این سن باید شامل یکشی در هر صفحه باشد، با تمرکز روی آنشی و تکرار نام آن کودک شما کم‌کم مفهوم تصویر و ارتباطش با کلمات را درک می‌کند و به‌مرور می‌آموزد که تصاویر نمایی از زندگی واقعی‌اند.
روی تصاویری که کودک نسبت به آنها علاقه‌مندی نشان می‌دهد بیشتر تمرکز کرده و نام اشیا و یا افراد آن تصویر را بلندتر و بیشتر تکرار کنید. هنگام کتاب خواندن برای نوزادان در این سن، حتماً به تن صدا، حرکات دست‌ها و صورتتان توجه داشته باشید و سعی کنید یک نمایش کامل برای او اجرا کنید. کتاب مناسب نوزاد در این سن بهتر است چوبی، پارچه‌ای یا پلاستیکی باشد زیرا در این سنین نوزادان تمایل دارند اجسام را لمس کنند و ماهیت آنها را بفهمند، ورق زدن کتاب کاغذی توسط نوزاد موجب پاره شدن صفحات آن می‌شود.
کتاب مناسب نوزادان ۱۳ تا ۲۴ ماهه
برای معرفی کتاب داستان مناسب نوزاد در این سنین نیز می‌توان آنها را در دو دسته ۱۳ تا ۱۸ ماهه و ۱۹ تا ۲۴ ماهه دسته‌بندی کرد.
کتاب مناسب نوزاد ۱۳ تا ۱۸ ماهه
حالا نوبت به این رسیده که کتاب‌هایی با یک یا دو جمله در هر صفحه برای کودک خود بخوانید. حین کتاب خواندن برای کودکتان هر چه بیشتر نمایش اجرا کنید، یادگیری مؤثرتری رخ می‌دهد. برای مثال هنگام خواندن کتابی در مورد گربه سعی کنید با هر بار اشاره به گربه در کتاب، صدای او را تقلید کنید. پس از انجام این کار و آشنا کردن کودک با اشیا و حیوانات، حین کتاب خواندن از او سؤال بپرسید مثلاً "سگ چی میگه؟ گربه کجاست؟ یا اینکه دماغت رو نشونم میدی؟" سؤالاتی است که نیاز به کلمات خاصی ندارند و کودک به‌سادگی می‌تواند به آنها پاسخ دهد.
در سنین ۱۵ تا ۱۸ ماهگی چون کودک شما کم‌کم می‌آموزد که یک کلمه‌ای صحبت کند، می‌توانید با طرح سؤالاتی نظیر "این چیست؟" از او بخواهید تا نام آن شی یا جاندار را بیان کند. خودتان نیز در ادامه پاسخ او می‌توانید بگویید: بله درسته، این یک گربه‌ی خانگی سفید رنگه. با این کار دایره لغات او نیز به‌صورت غیرمستقیم افزایش می‌یابد.
کتاب مناسب نوزادان ۱۹ تا ۲۴ ماهه
نوزادان در این سن علاقه زیادی به کتاب‌ها و داستان‌های تکراری دارند، آنها حتی اجازه نمی‌دهند که شما تغییری در نحوه بیان خود ایجاد کنید. مطالعات دانشمندان نشان می‌دهد که هدف کودکان از این کار این است که آنها می‌خواهند به‌طور دقیق کلمات آن داستان را درک کنند و سپس آنها را به خاطر بسپارند. کتاب مناسب نوزاد در این سن کتابی تکراری است که پایانش برای او مشخص باشد.