رفتار صحیح با کودکان بیش فعال چگونه است؟

یکی از شایع‌ترین اختلالات در بین کودکان، بیش فعالی یا ADHD است. این اختلال که بیشتر در پسران دیده می‌شود و در حدود ۸ تا ۱۰ درصد از کودکان را شامل می‌شود، نشانه‌هایی دارد که بیشتر در کودکان زیر ۷ سال نمایان می‌شود. رفتار با این کودکان نیازمند دقت بیشتری است و  قصه گو در این نوشتار به شما کمک می کند تا رفتار مناسبی با کودکان بیش فعال داشته باشید.

علائم بیش فعالی در کودکان

کودکان بیش فعال توان مهار واکنش‌های لحظه‌ای را ندارند و همین موضوع می‌تواند بر گوش دادن، تمرکز، حرکات و گفتار آن‌ها تأثیر بگذارد. ازآنجایی‌که این کودکان زمان زیادی از روز را مشغول شیطنت و در حال جنب‌وجوش هستند، دیگر انرژی کافی برای یادگیری و نوشتن تکالیف مدرسه را ندارند. دارو درمانی به تنهایی توان کنترل این اختلال را ندارد و باید با انجام روش‌های دیگری مانند بازی درمانی و از طریق بازی‌های پازل، لگو، شطرنج و … که نیازمند تمرکز بالایی هستند، کودک را یک جا نشاند و به او فکر و تمرکز کردن را به مرور آموزش داد.

از علائمی که یک کودک بیش فعال معمولاً از خود نشان می‌دهد می‌توان به عدم تمرکز هنگام گوش دادن یا صحبت کردن، حرکت و جنب‌وجوش دائم، صحبت کردن مداوم، قطع صحبت دیگران و بروز خشم و نگرانی تنها با یک جرقه اشاره کرد. رفتار صحیح با کودکان بیش فعال به‌شدت در بروز و کنترل این علائم تأثیر گذار است.

چگونگی رفتار صحیح با کودکان بیش فعال

برای اینکه بتوانید ذهن کودک بیش فعال را کنترل کنید نیاز است تا یک سری از کارها را انجام دهید. در زیر به تعدادی از رفتارهای صحیح برای تربیت کودک بیش فعال اشاره خواهیم کرد.

امکان تخلیه انرژی را برای او فراهم کنید.

سعی کنید در طول روز فعالیتی را برای کودک تنظیم کنید که انرژی او تخلیه شود. او را در کلاس‌های ورزشی پرتحرک مانند کاراته، جودو و فوتبال ثبت‌نام کنید و یا از او در فعالیت‌های منزل مانند آشپزی، تمیز کردن خانه و … کمک بگیرید. درصورتی‌که کودک شما علاقه‌ای به این فعالیت‌ها نشان نمی‌دهد، می‌توانید با برگزاری مسابقه، حس رقابت‌پذیری را در وجود او برانگیخته کنید. از ابتدا توقع نداشته باشید که کودک شما ساعت‌های طولانی در حال انجام این فعالیت‌ها باشد، بهتر است از یک ربع شروع کرده و به مرور زمان فعالیت را افزایش دهید.

گوش کردن فعالانه و صحبت موثر را یاد بگیرید.

برای رفتار صحیح با کودکان بیش فعال باید بسیار صبور باشید. امرونهی همیشگی کودک موجب افزایش رفتارهای بیش فعالانه در او می‌شود. سعی کنید به سادگی و با کلامی کودکانه و متناسب با سن فرزندتان، با او صحبت کنید، با انجام این کار رابطه بین شما و فرزندتان نیز صمیمانه‌تر می‌شود. برای مثال هنگامی که کودک شما شروع به جیغ زدن می‌کند، به او بگویید که از صدای او ترسیده‌اید و از این کار او ناراحت شده‌اید. همین رفتار باعث می‌شود که کودک به مرور عادت جیغ زدن را کنار بگذارد زیرا نمی‌خواهد شما را ناراحت کند و یا بترساند.

روند انجام کار را به کودک بیاموزید.

این را به خاطر داشته باشید که کودکان همه‌چیزدان نیستند و باید روند انجام کار را به آن‌ها بیاموزید. کارهای بزرگ و پیچیده‌تر را به کارهایی کوچک و ساده تقسیم‌بندی کنید تا کودک بتواند راحت‌تر از پس آن‌ها بر بیاید و با هر بار پایان یافتن آنها حس خوبی بگیرد. هنگام برخورد با کودک بیش فعال می‌توانید وظایفی مانند تکالیف مدرسه را برای او زمان‌بندی کنید، از کودک بخواهید تا در زمان مشخصی این کار را انجام دهد و به پایان برساند.

لبخند بزنید و با فرزندتان شوخی کنید.

مهم‌ترین مؤلفه رفتار صحیح با کودکان بیش فعال این است که خوش‌رو باشید. با داشتن حس مثبت و لبخند زدن می‌توانید تنش‌های درونی و روانی فرزندتان را کم کنید. با او بازی‌های خنده دار کنید و سعی کنید هنگام بازی تمام توجهتان به فرزندتان باشد و به چیز دیگری فکر نکنید. 

برخورد مناسب با احساساتش را به او بیاموزید.

هنگام برخورد با کودک بیش فعال متوجه خواهید شد که این کودکان امکان کنترل و بیان صحیح احساساتشان را ندارند. کودکان بیش فعال زمانی که احساس غم، اضطراب و یا استرس می‌کنند دقیقاً نمی‌دانند چگونه با این حس کنار بیایند و اصلاً دلیل این حس چیست. شما با گفتگویی مؤثر به سادگی می‌توانید این مشکل را برطرف کنید به‌طور مثال زمانی که به دلیل موضوعی غمگین هستید، با کودک خود در رابطه با این حس صحبت کنید و به او بیاموزید که چگونه می‌توان با احساس غم کنار آمد. کودکان به شدت از اطرافیانشان الگوبرداری می‌کنند و بهترین الگو برای آن‌ها پدر و مادرشان است.

برای او پاداش تعیین کنید.

مؤثرترین رفتار صحیح با کودکان بیش فعال این است که در صورت انجام دادن صحیح کارها توسط کودک، برای او پاداش در نظر بگیرید و او را تشویق کنید. می‌توانید به ازای انجام دادن هر رفتار مثبتی از طرف فرزندتان، چاپی ستاره‌ای برای او روی کاغذ بچسبانید و به محض اینکه تعداد ستاره‌ها به یک تعداد مشخص رسید، برای او کادو بخرید.

کودک به شوق رسیدن به کادو سعی می‌کند رفتارهای درست‌تری از خود نشان دهد و به مرور یاد می‌گیرد رفتارش را کنترل کند. هم‌چنین او علائم رضایت و شادمانی را در چهره شما تشخیص می‌دهد و می‌بیند که هر بار و پس از انجام رفتار مناسب، چگونه توانسته شما را خوشحال کند. به همین دلیل تمام تلاشش را برای بهبود رفتارش به کار خواهد برد. علاوه بر خرید کادو، سعی کنید با ناز و نوازش و با کمک کلمات مثبت، حس خوب خودتان را نیز به او نشان دهید.

بازی‌های تمرکزی انجام دهید.

مشکل اصلی کودکان بیش فعال عدم توانایی در تمرکز کردن است. سعی کنید در خانه بازی‌هایی را انجام دهید که نیاز به تمرکز کردن دارند. هنگام بازی تلویزیون را خاموش کرده و گوشی تلفن خود را سایلنت کنید. بازی "خیره شدن" یکی از بازی‌هایی است که می‌تواند تمرکز کودک شما را افزایش دهد. برای انجام این بازی روبروی کودک خود بنشینید و به او خیره شوید، بازنده این بازی کسی است که نتواند صبر کند و نگاهش را زودتر برگرداند. حین بازی از دیگران بخواهید تا با یکدیگر صحبت کنند و سعی کنند حواس شما را پرت کنند، این کار کمک می‌کند که توانایی تمرکز کودک شما بالاتر رود.

نکته آخر رفتار صحیح با کودکان بیش فعال

درست است که زندگی با یک کودک بیش فعال و تربیت او می‌تواند سخت باشد، اما شما باید تمام تلاش خود را برای رفع این اختلال و غلبه بر مشکلات ناشی از آن انجام دهید. داشتن رفتار صحیح با کودکان بیش فعال تأثیر زیادی روی روند درمان این اختلال خواهد داشت. اگر متوجه شدید که شدت بیش فعالی در کودکتان بسیار بالاست و با انجام روش‌های بالا، نتوانستید این اختلال را در او کنترل کنید حتماً باید از یک روانشناس و مشاور کودک کمک بگیرید.