با دانستن این نکات قصه‌گویی برای کودکان را ساده کنید

قطعاً یکی از بهترین خاطراتی که از بچگی دارید، زمان‌هایی است که با قصه‌های مختلفی که پدر و مادر، پدربزرگ یا مادربزرگ و خاله یا عمه تعریف می‌کردند، گذشته است. حالا این سؤال را از خودتان بپرسید که در طول روز چقدر برای فرزندتان وقت می‌گذارید و برایش داستان تعریف می‌کنید؟ در این مقاله قصد داریم ابتدا در رابطه با اهمیت قصه‌گویی برای کودکان صحبت کنیم و در ادامه نیز چند روش خلاق برای قصه‌گویی و ثبت ماندگارترین خاطرات در ذهن فرزندتان ارائه می‌دهیم.

اهمیت قصه گویی برای کودکان

قصه‌ها بسیار قدرتمندند و به‌سادگی می‌توانند در هر موقعیت و زمانی، وضع موجود را به بهترین وضعیت ممکن تغییر دهند. هر زمان که کودک غذا نمی‌خورد و یا عصبی و خسته است، به‌سادگی و با استفاده از قصه می‌توانید او را ترغیب کنید که کار درست را انجام دهد. همچنین قصه‌گویی نقش بسیار مهمی در رشد شناختی (Cognitive Development)  فرزند شما خواهد داشت، با کمک قصه‌ها می‌توانید حافظه و مهارت‌های زبانی فرزندتان را تقویت کنید، با ایجاد حس کنجکاوی در او به‌صورت غیرمستقیم قدرت تخیل کودک را افزایش دهید و درنهایت به او کمک کنید که دید درستی از جهان واقعی پیرامونش داشته باشد. از مهم‌ترین دستاوردهای قصه‌گویی برای کودکان می‌توان به پیوند رابطه‌ای عمیق با والدین اشاره کرد. با کمک داستان‌ها می‌توانید عزت‌نفس کودک را افزایش دهید، ارزش‌های اخلاقی را به آموزش دهید و مفاهیم پیچیده را در خلال یک داستان بیان کنید. در مقاله فواید قصه برای کودکان می‌توانید بیش‌ازپیش با اهمیت قصه‌گویی برای کودکان آشنا شوید.

چه داستان‌هایی برای کودک تعریف کنیم؟

شاید اولین سؤالی که برایتان مطرح شود این باشد که بهتر است چه داستان‌هایی برای کودک تعریف کنیم، در مقاله نکات مهم در انتخاب قصه مناسب برای کودکان بر اساس رده سنی به این سؤال پاسخ داده شده است اما در ادامه می‌خواهیم با بررسی چند ایده به شما کمک کنیم تا به سؤال "داستان‌ها را از کجا انتخاب کنیم؟" پاسخ مناسبی بدهید.

داستان های کودکی تان را تعریف کنید.

داستان‌های کلاسیک، داستان‌هایی هستند که در تمام قرون و بین تمام نسل‌ها محبوبیت داشته‌اند. سعی کنید داستان‌های کلاسیکی که در کودکی برایتان تعریف شده است را به یاد آورید و آن‌ها را برای کودکتان تعریف کنید. هم‌چنین پس از تمام شدن داستان می‌توانید در رابطه با علت محبوبیت و فضیلت‌های اخلاقی که در داستان بیان‌شده با فرزندتان صحبت کنید.

داستان های الهام بخش سایر فرهنگ ها را تعریف کنید.

از طریق اینترنت به‌سادگی می‌توانید با داستان‌های کلاسیک ملیت‌ها و قومیت‌های متفاوت در تمام دنیا آشنا شوید و آنها را برای کودکتان تعریف کنید. قصه‌گویی برای کودکان از طریق این داستان‌ها، دید کودک را وسیع کرده و او را با تفاوت‌های فرهنگی در سراسر جهان آشنا می‌کند.

از تجربه های شخصی کمک بگیرید.

یکی از ایده‌های قصه‌گویی برای کودکان می‌تواند تعریف کردن تجربیات شخصی خود یا اطرافیانتان باشد. در این حالت می‌توانید از اتفاقاتی که در گذشته خانواده شما رخ داده کمک بگیرید. مثلاً از شجاعت‌های پدربزرگ زمانی که در روستا زندگی می‌کرده و یا از مهربانی‌های مادربزرگ زمانی که شما کودک بوده‌اید داستان بگویید. ازآنجایی‌که کودک شخصیت‌های اصلی داستان را می‌شناسد، علاقه بیشتری به این قبیل داستان‌ها نشان می‌دهند و این موضوع می‌تواند باعث تقویت پیوند او و خانواده شود.

کتاب هایی که در کودکی دوست داشتید را برایشان بخوانید.

بخشی از علایق کودکان از طریق ژن والدین به آنها منتقل می‌شود به همین دلیل شاید آن‌ها نیز کتاب‌هایی که شما در کودکی دوست داشته‌اید را بپسندند. به‌طور مثال کتاب‌هایی در رابطه با حیوانات، ماجراجویی یا فضیلت‌های اخلاقی. با کمک این کار می‌توانید سلیقه کودکتان را نیز شناسایی کنید.

از علایق کودکتان کمک بگیرید.

از طریق بررسی علایق فرزندتان می‌توانید داستان مناسب را برای او انتخاب کنید. خوب دقت کنید تا بفهمید کودک شما به چه چیز علاقه دارد و داستان‌هایی پیرامون همان موضوعات را انتخاب کنید. برای مثال اگر در خانه حیوان خانگی دارید و کودکتان عاشق آن است. می‌توانید داستانی که در آن حیوان خانگی وجود دارد را انتخاب کرده و برای جذابیت بیشتر اسم حیوان خانگی‌تان را روی شخصیت اصلی داستان بگذارید.

۴ روش قصه‌گویی برای کودکان  

یکی از ابتدایی‌ترین روش‌های قصه‌گویی برای کودکان کتاب خواندن یا تعریف کردن داستان با کمک حافظه است. حال که با انتخاب قصه برای کودکان آشنا شدید می‌خواهیم در این بخش چند روش برای جذاب‌تر شدن فرآیند داستان‌سرایی معرفی کنیم.

۱-    قصه‌گویی از طریق فیلم

انیمیشن‌های کوتاه مناسب سن فرزندتان را انتخاب کنید و همراه او به تماشای آن‌ها بنشینید و حسابی لذت ببرید. وقتی که برای بار دوم به تماشای فیلم می‌نشینید، صدای آن را قطع کرده و سعی کنید داستان را به یاد آورید و به جای شخصیت‌ها صحبت کنید، حتی می‌توانید داستان را با کمک خلاقیت خودتان تغییر دهید. برای جذاب‌تر شدن این روش می‌توانید کودک را نیز در داستان وارد کنید و از او بخواهید تا به جای یک و یا چند تا از شخصیت‌ها صحبت کند. سعی کنید انیمیشن‌ها و فیلم‌هایی با تصویرسازی‌های باکیفیت و زیبا را برای این کار انتخاب کنید.

۲-    داستان‌سرایی تعاملی

حین قصه‌گویی برای کودکان آن‌ها را درگیر کنید. برای مثال اگر چندمین بار است که می‌خواهید داستان موردعلاقه فرزندتان را برایش بخوانید، در نقاط خاصی از داستان متوقف شوید و از کودکتان بخواهید تا آن بخش را برایتان تعریف کند. این کار باعث می‌شود که کودک به داستان شما با دقت بیشتری گوش دهد و تأثیر بسزایی نیز روی حافظه او خواهد گذاشت. همچنین اگر برای اولین بار است که می‌خواهید داستانی را برایش بخوانید، می‌توانید در میانه داستان از او بخواهید تا ادامه داستان را حدس بزند و آن را به روشی که دوست دارد به پایان برساند، این عمل به صورت غیرمستقیم روی خلاقیت او تأثیر خواهد گذاشت.

۳-    قصه بازی

یکی از جذاب‌ترین روش‌های قصه‌گویی برای کودکان، کمک گرفتن از انواع بازی‌هاست. به این صورت که شما قصه‌ها و مفاهیم آن‌ها را در خلال بازی به کودکان آموزش می‌دهید. در ادامه چند تا از محبوب‌ترین روش‌های قصه بازی را بررسی می‌کنیم.

الف)  قصه‌گویی گروهی

این مدل قصه بازی را بهتر است در یک گروه انجام دهید، این گروه می‌تواند شامل دوستان کودک و یا افراد خانواده باشد. در این بازی افراد به ترتیب می‌نشینند و سپس شما با یک جمله داستانی را شروع می‌کنید، برای مثال روزی روزگاری پسر بچه‌ای در روستایی زندگی می‌کرد. نفر بعدی باید یک جمله به جمله شما اضافه کند و داستان را ادامه دهد. نفرات بعدی هم همین‌طور و به همین ترتیب باید تا پایان داستان این کار را ادامه دهید. خوبی این مدل قصه‌گویی این است که باعث رشد خلاقیت افراد می‌شود. البته این بازی را می‌توانید به‌صورت دونفره نیز با فرزندتان انجام دهید.

ب)  تلفیق داستان‌ها

یکی از روش‌های قصه‌گویی برای کودکان ترکیب داستان‌هاست، به این صورت که شما باید سعی کنید تا دو تا از داستان‌های موردعلاقه فرزندتان را با هم ترکیب کنید و داستان معناداری بسازید. همچنین می‌تواند یکی از داستان‌های قدیمی و یا کلاسیک را با تخیل خودتان به سبک داستان‌های مدرن تغییر دهید.

پ)  داستان‌گویی بر اساس تصاویر 

در این داستان‌سرایی می‌توانید چند تصویر را انتخاب کنید و حول جزئیات و اتفاقات آن‌ها داستان بسازید. در این روش می‌توانید از کودکتان نیز کمک بگیرید و از او بخواهید تا او هم داستانی بر اساس تصویر موجود ارائه دهد.

ت)  قصه‌گویی برای کودکان در خیابان

هر زمان که با کودک خود در وسیله نقلیه‌ای نشسته‌اید و به افرادی که در خیابان مشغول کاری هستند برخورد کردید، برای آن‌ها داستان بسازید. سعی کنید خودتان را جای آن افراد قرار دهید و از احساس, علایق و سرگرمی‌های آن صحبت کنید. این یک روش عالی برای سرگرم کردن کودک در طول یک ماشین‌سواری طولانی است.

4-    قصه گویی برای کودکان با کمک عروسک ها

با کمک چند تا از عروسک‌های کودکتان، داستانی تخیلی بسازید و آن را برای او تعریف کنید. مثلاً می‌توانید برای هرکدام از آن‌ها یک توانایی ماورایی در نظر بگیرید. برای قصه‌گویی از این طریق می‌توانید از تکنیک‌های عروسک‌گردانی استفاده کنید؛ مثلاً خودتان در پشت مبل قایق شوید، عروسک‌ها را بالاتر بگیرید، متناسب با موضوع داستان آن‌ها را تکان دهید و از زبان آن‌ها داستان‌سرایی کنید.
جمع بندی قصه گویی برای کودکان

در این مقاله سعی کردیم تا شما را با اهمیت قصه‌گویی و تکنیک‌های مدرن قصه‌گویی برای کودکان آشنا کنیم، در پایان خوب است بدانید که قصه‌گویی یکی از تأثیرگذارترین روش‌های تربیتی است. برای مثال اگر اعتمادبه‌نفس کودک شما در زمینه‌های خاصی کم است، به جای اینکه مدام از او بخواهید تا اعتمادبه‌نفس داشته باشد، می‌توانید از طریق داستانی انگیزشی در رابطه با فردی که اعتمادبه‌نفس بالایی دارد این موضوع را مرتب به او گوشزد شوید. سعی کنید داستان‌هایی را انتخاب کنید که کودک بتواند خودش را به جای قهرمان داستان تصور کند و با او همزادپنداری داشته باشد.